Putovanja su nekad bila pravi podvizi

Putovanje kroz krajeve današnje Vojvodine sve do sredine XIX veka predstavljao je svojevrstan podvig. Putovalo se veoma dugo, uglavnom teškim kolima u kojima je bilo upregnuto po nekoliko pari konja i brodovima. O tome kako se i koliko putovalo u XVI veku nalazimo zanimljive podatke kod brojnih putnika koji su našim krajevima prolazili prema Istoku ili Zapadu.

Piše : Zoran Knežev, honičar i publicista

Poznati putopisac Vrančić prešao je 1553. godine put od Budima do Beograda za šest dana, a od Beograda do Carigrada putovao je 29 dana. Putovanje jednog poslanstva iz Požuna (današnja Bratislava) do Carigrada trajalo je 64 dana. Diplomata Pigafeta prevalio je put od Carigrada do Beča 1567. godine za 61 dan. Poslanik Ajnciger sa svojom pratnjom, putovao je od Beča do Carigrada 56 dana. Običnom čoveku tada nije padalo na pamet da se otiskuje na put dalji od njegovog susednog sela.

Za povoljan razvitak privrednog života neophodni su dobri putevi, a Novi Sad je u XVIII veku, posle rata protiv Turaka, nasledio vrlo malo saobraćajnih veza sa svojom okolinom.

U ratovanju Eugena Savojskog spominje se onaj put što vodi preko venca Fruške gore, a na mapi iz 1745. godine obeležen je i put koji prolazi kroz današnju Pašićevu ulicu. To je bio glavni drum, izgrađen turskom kaldrmom. Polovinom XVIII veka u Austrijskoj carevini plaćala se drumarina, i to u svakom mestu ponovo, pa je jedan turski trgovac, 1751. godine uputio žalbu samoj carici Mariji Tereziji oko naplate silnih drumarina, a najviše zbog drumarina u Novom Sadu, gde u to vreme uopšte nije bilo kaldrme.

Putevi su bili katrastofalni, konji su često upadali duboko u blato, te su se kola morala pretovarati a i sama putovanja su duže trajala. Negde šezdesetih godina XVIII veka, Magistrat je namerio da kaldrmiše novosadske puteve i o tome je obavestio Namesničko veće.

Godine 1766. Dvorska kancelarija iz Beča, preko namesničnog veća iz Požuna, obaveštava Magistrat slobodnog kraljevskog grada Novog Sada da mu se odobrava namera da kaldrmiše puteve. Bačka županija 1787. godine načinila je plan za izgradnju sistema drumova i za te potrebe joj je Novi Sad dostavio popis mostova, drumova i nasipa na teritoriji grada Novog Sada i te godine počinje sa kaldrmisanjem nasipa između pristaništa i carinarnice i grad je bio oslobođen svih prevoznih taksi kod potreba prevoza kamena za puteve.