Almaški kraj postaje kulturno-istorijska celina

Vlada Srbije donela je odluku o utvrđivanju Almaškog kraja u Novom Sadu za prostorno kulturno-istorijsku celinu.

– Prostorno kulturno-istorijska celina značajna je zbog sačuvane celovitosti istorijske urbane matrice, dokumentovanja arhitektonskih i istorijsko-umetničkih vrednosti slojevitog graditeljskog nasleđa različitih stilskih i oblikovnih odlika, očuvanog kontinuiteta nastanjivanja, privrednog, naučnog, kulturnog, duhovnog i društvenog života u Vojvodini, navodi se u obrazloženju Odluke objavljene u "Službenom glasniku".

Granica prostorno kulturno-istorijske celine počinje od ugla Pašićeve ulice i Ulice Zlatne grede, a u okviru prostorno kulturno-istorijske celine nalazi se 18 građevinskih blokova, od kojih 13 pripada celom svojom površinom dok pet samo delimično.

Ukupna površina prostorno kulturno-istorijske celine zajedno sa zaštićenom okolinom je 22 hektara.
Prostorno kulturno-istorijska celina je nastala između 1716. i 1718. godine kada su se stanovnici sela Almaš naselili u neposrednoj blizini Petrovaradinskog šanca.

Karakterističan je splet krivudavih i uskih ulica, različite i često promenljive širine, nastalih gradnjom kuća na suvim "gredama" između vodenih tokova, bara i rukavaca.

Najveći broj sačuvanih kuća pripada periodu druge polovine 19. i prvih decenija 20. veka. Izgrađene su na mestu ranijih kuća ruralnog tipa na već utvrđenoj parceli, te su zbog toga osnove formirane pod nepravilnim uglom. 

U okviru prostorno kulturno-istorijske celine pojedinačno su utvrđena sledeća nepokretna kulturna dobra - spomenici kulture - Almaška crkva, Zgrada Matice srpske, a građevine koje se ističu posebnim spomeničkim vrednostima su zgrada na trgu Marije Trandafil 12, zgrada "Zanatski dom" na trgu Marije Trandafil 14, kuće u Ulici Sava Vukovića br. 8, 10 i 12, kuće u Ulici Zlatne grede 10, 23 i 25, kuće u Ulici Matice srpske br. 4, 6 i 18, kuće u i Ulici Almaška br. 5 i 6.

Osnovno svojstvo ovog područja predstavlja, pre svega, do danas sačuvana izrazito nepravilna struktura ulične mreže, nastale prateći konfiguraciju terena.

Na ovom prostoru su se od njegovog naseljavanja do danas obavljale veoma žive različite delatnosti stanovništva, počevši od poljoprivrede i stočarstva, preko zanatstva i trgovine, do industrije, što je doprinosilo razvoju Novog Sada kao značajnog privrednog središta.