IZ ISTORIJE NOVOG SADA: Kuća u kojoj su živeli plemić, senator, pravnik i političar

IZ ISTORIJE NOVOG SADA: Kuća u kojoj su živeli plemić, senator, pravnik i političar

Nije utvrđeno kada je izgrađena kuća u stilu klasicizma u Ulici Nikole Pašića 35, ali se na osnovu tehnike gradnje i sačuvanih stilsko-arhitektonskih elemenata može pretpostaviti da je podignuta na samom početku devetnaestog veka. Projektant je ostao nepoznat.

Prvi put se konkretnije pominje 1853. godine u Srpskom dnevniku kada je navedeno da se prodaje kao kuća pokojnog Georgija Savića, novosadskog senatora, da "zahvata 265 fati i da vredi 3.000 forinti srebra".

Od te godine njen novi vlasnik je postao Georgije – Đorđe Nović (1802-1891) pravnik i istaknuti član Narodne stranke, koji je sa suprugom Aleksandrom, rođenom Stanković imao osmoro dece. Nović je bio sin kapetana Jefte pl. Novića i Pulherije grofice Branković. Zbog toga je sve do danas ova dragocena novosadska kuća poznata kao "Kuća Novića".

Danas možemo iz podataka o vlasnicima, u ovom slučaju o jednom plemiću, senatoru, pravniku i političaru, imati saznanja o sociološko-kulturološkim standardima stanovanja koji su vladali tokom devetnaestog veka.

Novićeva kuća zadovoljavala je potrebe stanovanja viših društvenih slojeva. Izgrađena je kao poslednja u nizu nekadašnje Ćurčijske ulice, čiji se pravac nevelikim proširenjem nastavlja u izduženi Trg Marije Trandafil.



Kuća se našla u slavnom okruženju: dijagonalno od nje je zgrada Matice srpske, u produžetku, na istoj strani, čuvena škola za čiju je izgradnju bio zaslužan Svetozar Miletić, a iza škole je Nikolajevska crkva iz 1730. godine.

Visoka spratna kuća sa dvorišnim krilom uz levu brazdu (danas srušeno) postavljena je pravilno na uličnu regulaciju. Glavna fasada je ona ka ulici, dok je bočna sa desne strane, slobodna i vidljiva, rešena nizovima slepih otvora horizontalno odvojenih vencima, što svedoči da je bila izvorno izvedena na taj način. Glavna fasada je simetrično organizovana sa ukupno pet vertikala otvora od kojih su tri na plitkom rizalitu, a dve pri uglovima. U središtu prizemlja je pešački ulaz podignut za dva stepenika i završen plitkim segmentom, a desno i levo od njega je po jedan dućan. Stepenasto profilisani venci, krovni i podeoni između sprata i prizemlja, potenciraju horizontalne koordinate objekta. Lokali i ulazni prostor su smešteni pod dubokim svodovima.

Tehnika gradnje je pouzdana i masivna, a organizacija prostora odgovarajuća za rane novosadske kuće (u prizemlju dućani, na spratu prostor za stanovanje i u krilu pomoćne prostorije). Stepenište je sa drvenim gazištima i masivnom zidanom ogradom, uređenje fasada odlikuje jednostavna robusnost, a krov pokriven biber crepom nije više strm već je niži i odgovarajući vremenu gradnje.



Dakle, na Novićevoj kući su prisutne sve specifičnosti gradnje sa početka devetnaestog veka.

Položajem nešto udaljenija od središta starog gradskog jezgra, ova kuća je imala relativno dobru sudbinu. Do sada kao da nije bila mnogo zanimljiva prodavcima pomodne robe, a izbegla je i stradanje u vreme granatiranja Novog Sada 1849. godine, tako da je manje-više, uz sitnije intervencije, sačuvala punu lepotu tradicionalne gradnje i rane klasicističke stilske odlike.

Preuzeto iz knjige: Novi Sad od kuće do kuće, autora Donke Stančić u izdanju Studija Bečkerek

Oceni vest:
23
2

* Sva polja su obavezna (Preostalo 500 karaktera)

Pošalji fotografiju uz komentar (do 2MB)
  • Nikola s Munjas BA MISAD

    pre 58 dana i 9 sati

    ... RESPECT !!!

    Oceni komentar:
    3
    11
  • Izvanredno urađeno

    pre 57 dana i 10 sati

    Ovi dragoceni članci bi trebalo da imaju svoj sajt, a stranice sa kućama da budu linkom vezane sa mapom.
    Kada dođu turisti, da im se sajt, na kome mogu da se informišu o svakoj zgradi koju vide usput.
    Mada, pretpostavljam da je ovu ideju neko već realizovao putem onih 2D barkodova.

    Oceni komentar:
    0
    6
  • nema deda mraza

    pre 55 dana i 11 sati

    rusenja 1849 se sete a unistavanja samog jezgra od 60ih godina proslog veka /do danas/cime je grad izgubio svoju turisticku infrastrukturu ne smeju da se spomenu

    Oceni komentar:
    0
    1
  • Marijana Culjak

    pre 53 dana i 9 sati

    Mozda jos zanimljivija je cinjenica da su vlasti kucu i plac od tih istih pomenutih prominentnih oduzele i do danas nam plac (cela leva strana Nikolajevske porte) nisu vratili, rasparcavaju ga i zakulisnim radnjama razni uzimaju parce po parce, a porodici ga ne vracaju. Nepostovanje tradicije i imovine i jeste sustinski hendikep naseg drustva. Impresivna plemicka povelja koju je izdao Franc Jozef je i dalje u posedu moje porodice.

    Oceni komentar:
    0
    1