Prim. dr sci. med. Mihajlo Jecković, specijalista radiologije: Ultrazvuk crevnog trakta potreban je sve većem broju pacijenata

Upalna oboljenja zida creva se javljaju kod osoba svih životnih dobi i sve su učestalija. Od dragocene pomoći u njihovoj dijagnostici i praćenju je ultrazvuk creva, o kojem smo pričali sa novosadskim doktorom, jednim od najvećih stručnjaka iz ove oblasti.

Primarijus, doktor medicinskih nauka, magistar medicinske fizike, dr Mihajlo Jecković, specijalista radiologije, od ukupno 28 godina radnog staža u državnoj službi, 20 godina je vodio Odeljenje dečije radiologije u Institutu za zdravstvenu zaštitu dece i omladine Vojvodine. Godinu dana unazad radi u privatnoj praksi.

Sa sagovornikom portala Moj Novi Sad razgovarali smo o ultrazvuku creva, odnosno digestivne cevi i o svim prednostima ove dijagnostičke metode.

Ko Vam i u kakvim situacijama najčešće dolazi?

– S obzirom na to da kod upalnih oboljenja creva imamo dva životna pika: jedan je u mlađem dobu, do 25, a drugi je posle 50. godine života, tako da je iz tih grupacija najviše i regrutovanih pacijenata. Najčešće dolaze ljudi upućeni od strane gastroenterologa ili abdominalnog hirurga, ali dolaze i sami, kao i pacijenti koji ne žele da čekaju na termin u državnim zdravstvenim ustanovama. Na žalost, sve je više novootkrivenih zapaljenskih oboljenja crevnog trakta među kojima su sve češće malđi pacijenti .

Koji su najčešći simptomi pacijenata kojima je potreban ultrazvuk creva?

– Prve tegobe su obično nespecifične: bol u stomaku, vrlo često neodređen, oko pupka, u desnom donjem kvadrantu ili u levoj polovini polovini stomaka. Zatim, poremećaj stolice (zatvor, diareja, primese krvi ili sluzi), gubitak na težini, gubitak apetita.

Koji su simptomi upale slepog creva?

– Obično se javlja bol desno ispod pupka koji se širi prema desnoj preponi, nagon za povraćanjem, temperatura, nekad se žale, kako kažu, da ih "koči desna noga u preponi". Međutim, slični simptomi mogu upućivati i na akutnu fazu Kronove bolesti  ili neke druge poremećaje.

Koja je razlika između ultrazvuka danas u odnosu na pre?

– Pre dvadesetak godina, ultrazvučna dijagnostika crevnih struktura je bila je više sporadična, da ne kažem slučajna. Ono što je tada bilo primenjivano u praksi je bila  dijagnostika hipertrofične stenoze pilorusa (zadebljanje mišića zida izlaznog dela želuca) kod dece, gde su se simptomi obično javljali između prve i treće nedelje života bebe, u vidu povraćanja u mlazu. Takđje se ultrazvuk primenjivao i u dijagnostici, kako mi rutinski kažemo, invaginacije, a to je kada se tanko crevo uvuče u debelo, pri čemu se pod kontrolom ultrazvuka odmah radila i dezinvaginacija (vraćanje uvučene crevne vijuge tankog creva iz debelog creva), te se na taj način izbegla dijagostika pod kontrolom Rendgena, kao i operacija. To se i danas radi i to veoma uspešno. Kako je ultrazvučna tehnika napredovala, a mislim da je radiologija jedna od disciplina koja je najviše vezana za razvoj tehnike i softvera, sledeće šta smo mogli da prikažemo ultrazvukom je bilo i slepo crevo – apendix, što je napravilo fantastičan iskorak u dijagnostici upale slepog creva (apendicitis). Ovo je znatno uticalo na donošenje adekvatne odluke hirurga da li pacijent treba da bude operisan i u kom momentu. Razvojem ultrazvučnih aparata, kako visokofrekventnih sondi, tako i softvera koji su omogućili "finu dijagnostiku" za vizualizaciju sitnih struktura, ubrzo smo shvatili da sa tim "alatim" možemo dobro prikazati zid tankog i debelog creva.

Koja je razlika između ultrazvuka i magnetne rezonance?

– Paralelno sa svim tim ide i razvoj magnetne rezonance u dijagnostici pomenutih oboljenja. Kod magneta je problem bio pokret, najčešće creva i srca, ali razvojem MR aparata, kao posebnih softvera i to je napredovalo. Ovo je bitno jer su se primenom ultrazvuka i magnetne rezonance u dijagnostici digestivne cevi isključile radiološke metode koje su koristile Rendgen zračenje. Konačno, ultrazvuk može jasno da prikaže arhitektoniku crevnog zida i da na color doppler-u vidimo prokrvljenost istog. Praktično, kad smo usavršili ultrazvučnu dijagnostiku upale slepog creva, onda smo istu (sličnu) tehniku primenili i za pregled ostalih ultrazvuku dostupnih crevnih vijuga. Na taj način je ultrazvučna dijagnostika ušla u standardnu proceduru, pre svega kod Kronove bolesti i Ulceroznog kolitisa. U isto vreme se magnetna rezonanca usavršav,a te može jasno da prikaže i creva u pokretu (MR enterografiju). Zbog toga su danas RTG i CT dijagnostika gotovo u potpunosti isključeni u otkrivanju i praćanju ovih oboljenja.

Kada je bolje koristiti magnet, a kada ultrazvuk?

– U  studiji  koju smo radili na 65 mlađih pacijenata kod kojih je paralelno, a nezavisno jedan od drugog, rađen i UZ pregled i MR enterografija, ustanovili smo da je svega 4-5% razlike između nalaza magneta i nalaza ultrazvuka, u korist magneta. Magnet je ipak nešto sofisticiraniji  pregled, pre svega ako postoje apscesi, fistule ili više zona upala na različitim nivoima. Za prvu liniju dijgnostike upalnih oboljenja creva, najpristupačniji je ultrazvučni, koji sa velikom preciznošću može da kaže o čemu se radi, te da na osnovu toga specijalista koji vodi pacijenta može da donese odluku o daljem lečenju. Takođe, u proceni efekata date terapije kod upalnih oboljenja creva je pregled ultrazvukom idealna metoda.

Koje su prednosti ultrazvuka creva?

– Ultrazvuk ne zrači, jednostavan je za upotrebu, nema posebne pripreme za pacijentei i ne traje preterano dugo. Magnet takođe ne zrači (ne koristi Rendgen zračenje), ali je pregled komplikovaniji, iziskuje pripremu pacijenta i dugo traje. Sa druge strane, magnetna rezonanca je skup pregled, nema puno aparata i zbog toga je  ultrazvuk  mnogo pristupačniji. Praktično, od mesta ulaska jednjaka u želudac, pa do rektuma (završnog dela debelog creva), ultrazvukom možemo jako puno stvari da prikažemo. Kao što sam već ranije reka,o idealan je i za praćenje efekata terapije koju je dao gastroenterolog.

Za ovu dijagnostiku izuzetno su bitni dobri aparati, kakve klinika na kojoj radite ima?

– "ST medicina" ima jedne od najboljih aparata u gradu i za ovu vrstu dijagnostike je maksimalno opremljena ultrzvučnim aparatima premium klase koji imaju adekvatne sonde i potrebne programe. Ove ultrazvučne mašine imaju softvere koji su posebno namenjeni za creva, i to posebno za mlađe i posebno za starije pacijente. Drugo, a takođe vrlo značajno, je i to što klinika ima i adekvatnu podršku gastroenterologa koji to posle mogu da isprate. Naravno, bitan deo zauzima i laboratorija, a ovde je sve to na raspolaganju, na jednom mestu.

Kod dr Jeckovića pregled možete zakazati u Zavodu "ST Medicina", koji se nalazi na jednoj od najboljih lokacija u gradu, na Bulevaru oslobođenja 79 (pored nekadašnje zgrade “Dnevnika”), sa pristupačnim parkingom. Brojevi telefona su 060 530 7766, 021 215 5680 i 021 215 5681, a više informacija možete pogledati na sajtu zavoda.